زیکرمن و کمپانی معروفش، دوپامین، سعی کردند با بررسی انتخابات ۲۰۱۲ ایالات متحده آمریکا اجزای مهم و کلیدی برای طراحی گیمیفیکیشن سیاسی و ایجاد انگیزه مشارکت سیاسی رو تبئین کنند.
از اونجا که وضعیت کشور ما در خصوص انگیزه مشارکت سیاسی با ایالات متحده تفاوت های بیشماری داره، بد نیست نقش جایگاه بازی، و چگونگی به کارگیری اجزای اون در “امرِ سیاسی” رو موشکافی کنیم.
یکی از برنامه های بازیوار در انتخابات ۲۰۱۲ ایالات متحده، که تلاش میکرد مردم رو به مشارکت فعال در انتخابات هدایت کنه برنامه MTV’s Fantasy Election از شبکه MTV بود. ایده اولیه این برنامه از Fantasy Football games سرچشمه میگرفت که کاربران میتونستند یه تیم از بازی های فوتبال در لیگ فوتبال آمریکا[۱] رو انتخاب کنند و بر اساس عملکرد واقعی اونها امتیاز بدست میاوردن و یا امتیاز از دست میدادند. در Fantasy Election، بجای تیم ها این کاندیدهای ریاست جمهوری و کنگره بودند که کاربران میتونستن انتخابشون کنند. هر کاندیدا با ۵ معیار صداقت، شفافیت، نجابت، افکار عمومی و مشارکت سازنده ارزیابی میشدند. منبع این ارزیابی ها سازمان های مستقل و بازی Fantasy Election بود.
آیا میتوان از اجزای بازی در انتخابات استفاده کرد؟ چه اجزایی از بازی مهمتر هستند؟ مسایل فرهنگی مرتبط چیستند؟ آیا مسائل اخلاقی ای وجود دارند؟
به طور مثال یکی از کاربردهای گیمیفیکیشن در انتخابات، انتخاب شعار تبلیغاتی نامزدها از بین تعداد زیادی شعار ممکن، میتواند باشد. چیزی شبیه AB testing در تجربه کاربری
قبل از اینکه در مورد بازی و اجزای بازی و موارد مربوط به اون در مشارکت سیاسی صحبت کنیم بد نیست قبلش کمی در مورد ادبیات مشارکت سیاسی حرف بزنیم
در ادبیات علوم سیاسی، مشارکت سیاسی رو درگیر شدن فرد در سطوح مختلف فعالیـت در نظـام سیاسـی از رأی دادن تـا داشـتن مقـام رسـمی سیاسـی در نظـر میگیرن. البته سـاموئل هـانتیگتون هم همیشه نظر خاصِ خودش رو داره. وی مشـارکت سیاسی رو کوششهای شهروندان عادی برای تأثیرگذاری بر سیاستهای عمومی و تغییر رفتار دولتمران تعریف میکنه. در هر صورت باید توجه داشته باشیم که: مشارکت سیاسی نوعی کنش یا فعالیته و لذا علاقه به سیاست یا پیگیری اخبار سیاسی را نمیتـوان نـوعی مشـارکت سیاسی به شمار آورد، مشارکت سیاسی محدود به شرکت در انتخابات یا برخی اشکال متعارف نمیشه و منظور از مشارکت سیاسی رفتار شهروندانه و نه فعالیت سیاستمداران یا مسئولان حکومتی.
در توضیح اینکه چـه کسـی مشـارکت مـیکنـد و عوامـل مشـارکت چیسـت نظریـه هـای مختلفـی وجود داره. برای ما فقط اونائیش که جنبه رفتاری داره اهمیت دارن مسلما.
یکی از مهمترین تئوری ها در این حوزه رو رابرت دال ارائه کرده: نظریه ایشون که در کتاب “انسان سیاسی” بیان شده، به طور خلاصه میشه یه همچین چیزی که :
الف) اگر مردم در ارزشیابی خود متوجه شوند پاداشی که از مشارکتهای سیاسی و اجتماعی به دست میآید از پاداش دیگر فعالیتها ناچیزتر است، یقیناً خود را در این امور درگیر نخواهند ساخت.
ب) هرگاه شخصی بین شقوق پیش روی خویش تفاوتهای بارز احساس نکند و بدانها اهمیت ندهد، کمتر بـه مشـارکت در سیاسـت و امـور اجتمـاعی خواهـد پرداخت.
ج) هرگاه فرد تصور کند فعالیت او در صحنه سیاست بی تأثیر است و نمیتواند منشأ تغییر باشد، هرگز در آن وارد نمیشود.
د) هرگاه مردم معتقد باشند بدون مداخلۀ آنان نتایج اقدامات سیاسـی رضـایت آنان را تأمین میکند احتمال مشارکت آنها در سیاست کمتر خواهد شد
ه) هرگاه فرد خود را به علت محدودیت آگـاهی و دانـش لازم، فاقـد کـارایی سیاسی جهت دخالت در سیاست تصور کند، ترجیح میدهد کمتر در آن مشـارکت داشته باشد.
و) به موازات افزایش مشکلات ورود به عالم سیاست، احتمال مشارکت کاهش خواهد یافت
برگردیم به اصل ماجرا یعنی طراحی گیمیفیکیشن، بنظر شما چه کارهایی رو میشه به کمک طراحی گیمیفیکیشن جهت مشارکت سیاسی انجام داد؟ از چه اجزا و المانهایی میشه بهره گرفت؟ چه فیچرهایی رو میشه طراحی کرد؟
خواسته های انسانی که میتوان از آنها رو تو بازی به کار گرفت ۶ مورد است شامل : پاداش، شان و مقام ، موفقیت، خوداظهارگری، رقابت و نوع دوستی.
یک ایده می تواند این باشد که از راه فرهنگ وارد سیاست شد تا بتوانیم با یک تیر دو نشان را هدف قرار بدهیم
به طور مثال اگه یک بازی ساخته بشود که نشان بدهد در ۲۰ تا ۳۰ سال آینده کره زمین داره آخرین نفس های خودش را میکشه و تمام درخت ها از بین رفتن و جو پر از آلودگی شده و داستان هم جوری روایت کنه که مردم و شهرداری و هم دولت و سازمان ملل مقصر اینکار بودن و زیاد جدی نگرفتن این باعث میشه به اصطلاح یک global result ایجاد بشه ولی در نهایت هدف و نتیجه را در دو مرحله بعدی فرد بتواند با انتخاب صحیح کره زمین را نجات بدهد.
ما در شرکت دیجیتال مارکتینگ کروشه بر این باوریم که می توان کمپین های سیاسی رو گیمیفای کرد.
این کمپین ها میتونن از جنس مشارکت سیاسی باشن میتونن از جنس جمع کردن رای برای یه نامزد خاص یا تغییر اجتماعی فرقی نمی کند بگذارید با یه استعاره بیشتر توضیح بدیم کمپین های سیاسی و اجتماعی مثل یه کیک میمونند. در اینجور کمپین ها هدف طراح بزرگ کردن کیک نیست، شیرین تر و خوشمزه تر کردن اون کیک
حالا اگه به پیام اصلی کمپین تمرکز کنیم طوری که پیام اصلی جذابتر و قابل ادراک تر برای آدم های بیشتری بشه با استفاده از گیمیفای کردن ، نه تنها کیک شیرین تر میشه بلکه بزرگتر هم میشه.
باز هم بگذارید در خصوص استعاره مثالی بزنم
مثلا یه کمپین اجتماعی مثل “من بین خطوط میرانم” رو در نظر بگیرید.
این کمپین اگه مثل یه کیک باشه برای بزرگترشدنش یه حد وجود داره و اون حد تمام رانندگان ایران. مهم اینه که پیام اصلی کمپین یعنی نظم در رانندگی جذاب بشه طوری که ادم های بیشتری جذبش بشوند و عمل کنند.
باز هم یک مثال دیگر البته نه چندان قوی : دعوت نامه ای با این مضمون بدست شما میرسه
دوست عزیز سلام
آیا مایل هستید با عضویت در ستاد انتخاباتی فضای مجازی کاندیدا ……………. و عضوگیری برای این ستاد، جزء ۱۰۰۰ نفری باشید که به جشن پیروزی ایشون دعوت شده و تا پایان دوره ریاست جمهوری عضوی از این ستاد باقی بمانید.
برای اطلاعات بیشتر به لینک زیر مراجعه فرمائید.
وعده ما در جشن پیروزی انتخاباتی کاندیدا ………………..
هزار نفری که بیشترین اعضاء را جذب کنند دعوت خواهند شد.
نظرات و پیشنهادات و نمونه های موفق و شکست خورده گیمیفیکیشن در عرصه انتخابات و کمپین های اجتماعی را برای ما در بخش نظرات ارسال نمائید.
ایده خوبی هست ولی به درد سو استفاده می خوره