طراحی لوگو و تعاریف کپی ،مشابهت ، اقتباس
این موضوع در چهار بخش کلی تقسیم میشود:
شباهت اجتنابناپذیر
اقتباس بصری
شباهت طبق سفارش
شبهه ( شباهت های ناخواسته)
مقاله استفاده موثر از فضای سفید در طراحی سایت را میتوانید در کنار دیگر مقالات در بخش دیجیتال مارکتینگ مطالعه نمایید.
شباهت اجتناب ناپذیر:
گاهی در یک دوره مشخص بین عدهای از طراحان همنسل نوعی علاقه به سبک ، فرم و یا روش کاری پیدا میشود و آنها بدون اطلاع از این علاقهی مشترک مستقلا آثاری به وجود میآورند که به یکدیگر شبیه به نظر میرسد و یا طراحان فعال در یک دوره تحتتاثیر استادان یا پیشینیان خود هستند.
برای مثال زمانی که کامپیوتر به طور جدی وارد آتلیه های گرافیک شد در همه جای دنیا (با فاصله زمانی) تجربهی خلق نشانه با عنصر بصری «پیکسل» (واحد تصویری بجای نقطه در کامپیوتر) در بین بسیاری از طراحان جذابیت خاصی داشت.
دهه ی ۹۰ میلادی در جهان و دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ شمسی در ایران اوج تولید نشانه با این عنصر بود.
برای دوری از بروز این تشابه بسیاری به طراحی نامنوشته سازمانها بهعنوان نشانه روی میآورند. البته این شیوه نیز نقطه ضعفهای بسیاری دارد. از جمله محدودیت در خلاقیت تصویری.
تجربیات مختلف در خلق نشانه با عنصر بصری «پیکسل» (واحد تصویری بجای نقطه در کامپیوتر)
با این فرم هندسی میشود دهها نام را طراحی کرد. ( ایرج – تابان – کتاب – و …) پر واضح است که این نمونهها از لحاظ محتوا هیچ ارتباطی باهم ندارند.
اقتباس:
این روش به دلایل متعدد برای ارج نهادن به تاریخ ، اصالت و احترام به گذشتهای دور است. این شیوه اگر بجا استفاده شود یکی از هوشمندانهترین روشها در ارتباطات بصری و طراحی نشانه است.
اقتباس بصری
اقتباس بصری
سفارش بر طبق سفارش :
برخی از سفارشدهندگان به دلیل عدم اعتمادبهنفس سازمانی در عرصهی رقابت، میل دارند نشانهی آنها به رقبای بسیار قوی و خارجی آنها کموبیش شبیه باشد. همانطور که نام خود را با این روش انتخاب میکنند. این نامها و نشانهها با ایجاد یک شبه محصول،خدماتی را عرضه میکنند. اینان امتیاز خود را نه از لحاظ ایجاد تمایز بلکه از راه ایجاد تشابه بهدست آوردهاند.
طراحان گرافیک در مواجهه با این نوع سفارشها باید آگاهانه تصمیم بگیرند.
شبهه ( شباهت های ناخواسته)
شبهه اسمی است که با شباهت همریشه و تا حدی هممعناست، ولی به شباهتهای نامطمئن و مشکوک شبهه گفته میشود. مانند شدن بهچیزی بر خلاف انتظار و پیشبینی شبهه است. دیدن از منظرهای متفاوت یا توانایی دیدن جنبه های مختلف یک تصویر، موضوع بحث روانشناسان و فیلسوفان معاصر بوده است.
( در این باره رجوع شود به کتاب شرحی بر نشانه ها – مسعود سپهر – انتشارات هرمس – ص ۱۳۸)
عموما هر نشانهای چند نشانهی شبیه به خودش دارد.
زمانی می شود نشانهای را کپی قلمداد کرد که آن دو نشانه از نظر موضوعیت یکی باشند.
بازار مخاطب و محتوای تولیدی و فعالیت ها یکی باشد.
دو اثر از نظر محتوا ، شباهت بیش از ۸۰ درصد داشته باشند.
اکثر نمونههای حاشیهساز و متهم به کپی در این دسته قرار می گیرند و هیچیک از این سه دلیل را همزمان ندارند. و فقط از لحاظ فرم ظاهری شباهتهایی دارند. که در تقسیمبندیها توضیح داده شد.
موتورولا یکی از بزرگترین شرکتهای ارائهکننده خدمات ارتباطی.
مارمُت، یکی از بزرگترین تولیدکنندگان لباس ورزشی.
در سالهای گذشته جنگ شدیدی بین شرکتها با لوگوهای مشابه بر سر ثبت علامت تجاری در گرفت که در نتیجه تصمیم براین شد که ثبت علائم تجاری بر اساس نوع فعالیت شرکت تبلیغاتی انجام پذیرد و اگر دو یا سه شرکت در زمینههای مختلفی فعالیت میکنند، در صورتی که نشان تجاریشان شبیه بههم باشد (دقت کنید، شبیه باشند. نه یکسان) هر دو میتوانند نشان تجاری خود را مستقلا ثبت کنند.
بیمسئولیتی است که با دیدن هر شباهتی بلافاصله شبکههای اجتماعی را پر کنیم از قضاوتهای نامحترمانه و بدون استدلالی که طراح و سازمان مربوطه را درگیر میکند.